İdeoloji
Louis Altusser ve Devletin İdeolojik Aygıtları
Karmaşık
bir sistem olan Devletin İdeolojik Aygıtlar sistemi içinde var olan egemen
ideoloji, çok uzun süren, sert bir sınıf mücadelesinin sonucudur; öyle ki, bu
sınıf mücadelesi boyunca burjuvazi (örnek olarak bunu alırsak) kendi amaçlarına
ancak, hem eski Aygıtlar'da kendini sürdüren eski egemen ideoloji ile, hem de kendi
örgütlenme ve mücadele biçimlerini arayan yeni sömürülen sınıfın ideolojisi ile
mücadele ederek ulaşabilecektir. S. 130
DlA'ların
işlevi, egemen ideolojiyi aşılamaksa, demek ki bir direnme var, bir direnme
varsa, demek ki mücadele var ve de bu mücadele sonuçta sınıf mücadelesinin dolaylı
ya da dolaysız, bazen yakın, çoklukla uzak yansısıdır. S. 132
devletin
(baskı) aygıtı ile devletin siyasal ideolojik aygıtını özenle birbirinden
ayırmak gerekir. Devletin (baskı) aygıt ı nelerden oluşur? Öyle ki, bu aygıtın birliği,
çelişkili olsa bile, Devletin İdeolojik Aygıtlarının tümünden de
karşılaştırılamayacak kadar daha güçlüdür. Devlet aygıtı devlet başkanlığını,
hükümeti ve yürütme erkinin aracı olan idareyi, silahlı kuvvetleri, adaleti,
mahkemeleri ve imkanlarını (hapishaneler, vb.) kapsar. s. 134
Siyasal
devletin ideolojik aygıtı adı neyi anlatıyor? Belirli bir toplumsal formasyonun
"siyasal sistemi"ni ya da ''anayasası"nı anlatıyor. Örneğin,
kapitalist ülkelerdeki bütün çağdaş burjuvaziler gibi Fransız burjuvazisi de
sınıf mücadelesi kendisini iyice tehdit ettiğinde başka yönetim biçimleri
benimsediyse de (I . ve II. Bonapartizm, Meşruti Monarşi, Petain faşizmi)
genelde siyasal sistem olarak temsili parlamenter sistemi benimsedi; bu sistem de
burjuva ideolojisini, siyasal devletn ideolojik aygıtlarından birinde
gerçekleştirmişti. S. 135
Hukuki
ideolojiden ahlaki ideolojiye varıncaya dek yüzyıllardır yayılan her ideoloji
"insan hakları" konusundaki şu bildik "apaçıklığı" savunur
durur: her birey siyaset alanında istediği düşünceleri ve istediği yanı (yani,
partiyi) seçmekte özgürdür. Daha da önemlisi, bu ilk düşüncenin altında yatan
ve de sonuçta aldatmacadan başka bir şey olmayan şu düşünceyi de savunur: toplum,
bireylerden oluşur (Marx: "toplum bireylerden oluşmaz". toplum sınıf
mücadelesinde karşı karşıya gelen sınıflardan oluşur.), genel irade çoğunluk
oyları sayesinde sandıktan çıkar ve işte partilerin vekilleri tarafından temsil
edilen bu genel irade ulusal siyaseti oluşturur, oysa sonuçta genel irade
yalnızca bir sınıfın, egemen sınıfın siyasetini oluşturur. S. 138
Kaynak:
Louis Althusser, İdeoloji Louis Althusser
ve Devletin İdeolojik Aygıtları, İthaki Yayınları, 4. Basım, Çev: Alp
Tümertekin, İstanbul, 2010