Hz. Ömer Döneminde Ekonomik Yapı
Allame İbn Hazm, fertlerin temel ihtiyaçlarının
sağlanmasından devleti sorunlu tutar. Ona göre:
-
İslam, servetin
ve servet üretici unsurların birikimine karşıdır.
-
İslam, üretim
unsurları üzerinde mutlak mülkiyeti kabul etmez; ancak, fertlerin bunları
şahsen ve ortaklaşa kullanmaya hakları vardır.
-
İslam; zekat,
sadakat (vergiler) ve miras gibi kurumlar oluşturarak dengeli bir toplumsal
sistem kurmuştur. S. 16
Günümüzden bin dört yüz yıl önce, bugünün modern,
ekonomi prensipleriyle boy ölçüşebilen ve ekonomik eşitliğin son basamağına
kadar ulaşabilmiş böylesi bir ekonomik sistemle karşılaşmak gerçekten ilginç.
Bu başarı, sistemin temelde, kapitalin ve öteki üretim faktörlerinin hiçbir
ferde ait olmaması prensibine dayalı oluşundan kaynaklanmaktadır. S. 18
Başka kaynaklar süreklilik taşımadığından devlet
hazinesinin ana gelir kaynağını zekat oluşturmuştur. S 18
Üretim araçları şahsi mülkiyete ait olamaz. S. 20
Geçersiz
anlaşmalar:
- -Tefecilik ve
faiz, hangi biçimiyle olursa olsun, tamamen reddedilmiştir.
- -Spekülasyona yol
açabilecek kredi alışverişi ile ilgili muameleler.
- -Her türlü bahis
sözleşmesi ve şans oyunları.
- -Niteliği tamamen
tarif edilmeyen bir malın alıcısına risk yükleyen bir satış sözleşmesi.
- -Alım-satımı
yapılabilen şeyler arasında bulunmayan malların sözleşmesi.
- -Meşru yoldan
satılması tamamen yasak olan malların satış sözleşmeleri.
- -Bulunmuş eşya
gibi sahipliği satıcının üzerinde bulunmayan malların satışı.
- -Satılmasında sınırlamalar
getirilmiş olan malların satışı. S. 51-52
Sayfa numaralarını not almadığım kısım:
Toprak
Sistemleri
- -İkta: Haraç
- -Hima: Öşr
- - Devlet
Toprakları: 1. Sevafi: Tamamen devlet kontrolünde, 2. Fey: Peygambere,
sonrasında haliyefe ait arazi, 3. Deyeh: Devlete ait özel mülkiyet, 4. Vakıf
- - Özel toprak
Tarımda Sınıflar
- - Ekici olmayan
sahip
- -Sahip olmayan
ekici
- -Ekici sahip
İslam Hukukuna
göre ticaret sözleşmesi
- - Mukaide:
Mübadele
- -Sarf: Değişme
- -Selam: Bedel
peşin alınıp mal daha sonra teslim ediliyor.
- -Bey Mutlak: Para
muameleler
Dört kişiyle
yapılan sözleşme geçersiz:
- - Rüştüne
erişmemiş kişi
- - Akıl Hastası
- -Kör
- -Köle
Vergi Sistemi
-Kişiler zekat(Müslüman), Cizye (Gayrimüslim)
-Toprak için Öşr (Müslüman), Haraç (Gayrimüslim)
Müslümanların ülkesi: Dar’ül İslam
Düşman ülkesi: Dar’ül Harb
Müttefikler ülkesi: Dar’ül Meahid
Zekatın Temel
Esasları
- -Birikmiş servet
- -Madenler ve
defineler %20
- -Ticari Sermaye %
2.5
- -Hayvan Sürüleri
Zekatın Şartları
- -Akıl sahibi ve
reşit olmak
- -İslam devletinde
bulunmak
- -Hür olmak
İrfan Mahmud Rana, Bir Yayıncılık, İstanbul, 1985