İNSANLARA İNANMAK..

İNSANLARA İNANMAK..

Yalancının en büyük azabı ; sözlerine kimsenin inanmaması değil , kendisinin kimseye inanmaması imiş..

Ne kadar doğru. Kendi menfaatlerinden başka bir şey düşünmeyen , dünyada , bütün varlıklarını , kendi hasis emellerini doyurabilmeye harcayan zavallılar , bu dünyada , – sadece rahat gönülle yaşayabilmek için de olsa,- bazı insanların rahatlarından , saadetlerinden , hatta selametlerinden fedakarlık etmeyenlerin başka insanların hayrına çalışabileceğine akıl erdiremiyorlar..

Ruhlarını ve yediklerini , hoş bir hayat , birkaç lokma nefis yemek , üç beş bardak keskin içki ve bir miktar cep harçlığı mukabilinde , insanlığın ve bu meyanda kendilerinin içerde ve dışarıdaki düşmanlarına satmış veya kiralamış bulunan biçareler , bütün bu nimet saydıkları şeylerin , bir fikir uğruna insanlığın hayrına serpilebileceğine , insanın kendini hakikatlere gönül vermesini yalanlara satmasından daha mesut edici olabileceğine inanamıyorlar..

Ama biz , akrep gibi kendi kendilerini zehirleyen bu adamlara kızmıyor , aksine , onları bu hale getiren sakatlıkları ortadan kaldırmak için savaşıyoruz..

Çünkü hayattaki bütün doğru ve güzel varlıklara inanmayan gözlerle bakan bu insanların ruhlarındaki hazin boşluk, bugünkü insanlığın ibret verici bir aynasıdır. İnsanların insanları seveceği ve insanlara inanacağı günü yaklaştırmak için çalışmakta devam edeceğiz..

SABAHATTİN ALİ

(ALİ BABA , 2. sayı , 2 Aralık 1947)

(Yapı Kredi Yayınları , Markopaşa Yazıları ve Ötekiler , 1998)

EVERYBODY KNOWS..

HERKES BİLİYOR..

Everybody knows that the dice are loaded. Everybody rolls with their fingers crossed..
Everybody knows that the war is over. Everybody knows the good guys lost. Everybody knows the fight was fixed : the poor stay poor, the rich get rich. That’s how it goes. Everybody knows..

HERKES BİLİYOR..

Herkes biliyor zarların hileli olduğunu.

Herkes yuvarlanıyor iyi şanslar dileyerek.

Herkes biliyor savaşın sona erdiğini.

Herkes biliyor iyilerin kaybettiğini.

Herkes biliyor dövüş önceden ayarlanmıştı.

Yoksullar yoksul kalır , zengin zenginleşir.

İşler böyledir. Herkes biliyor..

Herkes biliyor teknenin su aldığını.

Herkes biliyor kaptanın yalan söylediğini.

Herkeste babaları ya da köpekleri biraz önce ölmüş gibi buruk bir his var.

Herkes cebi için konuşuyor.

Herkes bir kutu çikolata ve uzun saplı bir gül istiyor.

Herkes biliyor..

Beni sevdiğini herkes biliyor bebek.

Herkes biliyor bunun böyle olduğunu.

Herkes biliyor sadık kaldığını bir iki geceyi saymazsak.

Herkes biliyor dikkatli olduğunu ama üstünde elbisen olmadan görüşmek zorunda kaldığın öyle çok kişi vardı ki.

Herkes biliyor..

Herkes biliyor ya şimdi ya da asla.

Herkes biliyor ya ben ya da sen.

Herkes biliyor bir iki şey yapmışsan sonsuza dek yaşadığını.

Herkes biliyor anlaşmanın hileli olduğunu.

Yaşlı siyah Joe senin kurdelelerin ve fiyonkların için hala pamuk topluyor.

Herkes biliyor..

LEONARD COHEN

(Türkçesi : Mustafa Yılmazer / Leonard Cohen , Şarkılar – Şiirler , AYRAÇ Yayınları – Mayıs-1996)

Tutsak

Tutsak

seni istiyorum ve biliyorum
asla koynuma almayacağım
sen o aydın ve pırıl, pırıl gökyüzüsün
ben bu kafeste bir tutsağım

kara ve soğuk parmaklıklar ardından
gözlerim hasretle bakıyor yüzüne doğru
bir elin uzanışını düşlüyorum,
ansızın ben de uçayım sana doğru

boş bir anda düşlüyorum
bu sessiz hapishaneden uçmayı
gülerek gardiyan adamın gözüne
yanında yaşama yeniden başlamayı

düşlüyorum ancak bilirim asla
bu kafesten kurtulmaya gücüm kalmamış
gardiyan adam istese bile
kanatlanıp uçmaya soluğum kalmamış

parmaklıklar ardında her sabah
bir çocuğun bakışı güler bana doğru
sevinç şarkılarına başladığımda
dudağında öpücükle gelir bana doğru

şayet bir gün, ey gökyüzü
kanatlanırsam bu sessiz evden
ağlayan çocuğa nasıl söylerim
tutsak bir kuşum vazgeç benden

bir mumum, canımın alazıyla
harabeleri aydınlatırım
sönüklüğü seçersem eğer
bir yuvayı yıkıp dağıtırım

Furug Ferruhzad

Çeviren: Haşim Hüsrevşahi
Yeniden Doğuş’tan

Angel-A

(Kafedeki ‘melek’ polemiği..)

Angel-A : Ben bir meleğim.. Hoşuna giderse..

ANDRE : Melek mi..

Angel-A : Evet gerçek bir melek.. Gökyüzünden gelen şu kocaman beyaz kanatlı falan olanlardan..

ANDRE : Ah öyle mi ? Peki nerede o büyük beyaz kanatların ?

Angel-A : Onları kafenin ortasında açmamı beklemiyorsun ya..

ANDRE : Sigara tiryakisi bir melek mi ?

Angel-A : Sigara içiyorsam ne olmuş ki ? Ben ölümsüzüm..

ANDRE : Peki o zaman sen bir meleksin.. Ben açık görüşlü biriyimdir.. Sen bir meleksin tamam mı ?

Angel-A : Güzel şu varsayımla başla.. Acıtmaz..

ANDRE : Anladık pekala yukarıda işler nasıl gidiyor ?

Angel-A : Özel bir şey yok.. İş güç işte..

ANDRE : Anlat bana orada işlerin nasıl yürüdüğünü bilmek isterdim..

Angel-A : Bana inanmıyorsun değil mi ?

ANDRE : Angel-a.. Kabul etmelisin ki , bu boyda , sarışın , sigara tiryakisi birisi melek profiline pek uymuyor.. Ve bana kanatlarını göstermek bile istemiyorsun.. Sana nasıl inanayım ki ?

Angel-A : Çok sıkıcısın.. Sana onları açamayacağımı söyledim.. İlk olarak çok büyükler ve onları ancak giderken açabilirim.. Görevim bittiğinde.. Ama o kadar aptalsın ki görevin biteceği filan yok.. O kadar yavaşsın ki , hiçbir şeyi düzene koyamıyorsun.. Uzunca bir süre buradayım daha..

ANDRE : Ne görevi..

Angel-A : Sana yardım etmeye geldim..

ANDRE : Şu ana kadar her şeyi daha kötüye çevirdin..

Angel-A : İşleri kötüye çeviren sensin.. Herkese sürekli yalan söylüyorsun.. Özellikle de kendine.. Öyle ufak tefek yalanlar da değil.. Kendine , kendine bile çok büyük yalanlar söylüyorsun.. Ve korkuyorsun kendinden , her şeyden her zaman.. Hava geçirmez bir şeysin.. Denizden korkan bir istiridye gibisin..

ANDRE : İstiridye mi ? Yukarıdan bana bir istiridye olduğumu söylemeye mi geldin ?

Angel-A : Evet burada neler olup bittiğini anlamana yardıma geldim.. Kim olduğunu fark etmene yardıma geldim.. Böylece kabul edebilirsin..

ANDRE : Hepsi bu mu ?

Angel-A : Bu kadarı yeterince iyi..

ANDRE : Ve bunun bir psikanalizden farkı ne ?

Angel-A : Sana 100 euroya mal olmayacağım..

ANDRE : Tamam diyelim ki sen bir meleksin.. Nasıl oldu bu ? Bulutların üzerindeydin ve seni göreve mi çağırdılar ?

Angel-A : Basit olarak böyle..

ANDRE : Şöyle mi diyorlar ? Angel-a 12.737 numaralı vakayla ilgilenebilir misin ?

Angel-A : Hayır , görevi seçme şansın yok.. Görev sana veriliyor.. Aslında bu iyi bir şey.. Çünkü her melek kendi seçmeye kalksa , planlama departmanı altından kalkamazdı..

ANDRE : Ah evet planlama departmanı.. Planlama önemlidir doğru , peki sonra..

Angel-A : Şey.. Görev verildikten sonra.. Soyunma odasına gidiyorsun.. En sevdiğim kısım bu..

ANDRE : Ve sen hangi rolü seçtin ?

Angel-A : Orospu..

ANDRE : Orospuluk sana çok uyuyor..

Angel-A : Çok teşekkürler.. Diğer tüm rolleri denedim.. Daha garip bir şey denemenin daha eğlenceli olacağını fark ettim..

ANDRE : Bu işi uzun zamandır yapıyor musun ?

Angel-A : 300 yıldır yaklaşık olarak.. Hala gencim.. Neden gülüyorsun..

ANDRE : Bu hikaye harika.. Böylesine geniş bir hayal gücü olan bir kız hiç görmemiştim.. Kitap ya da ansiklopedi yazmalısın.. çok iyi para kazanabiliriz..

Angel-A : Bana hala inanmıyorsun değil mi ?

ANDRE : Hayır !

Angel-A : Bir melek için arkadaşı tarafından reddedilmek ve bir görevi bitiremeden geri dönmek kadar kötü bir şey yoktur !

ANDRE : Lütfen böyle ağlama.. Anla beni ! Ben kaybettim.. Başım belada ve gökten bir orospu mu gönderiliyor bana yardım için ?

Angel-A : Evet sorun ne ?

ANDRE : Sorun şu ki , burada , dünyada bizler görmediğimiz şeylere inanmakta zorluk çekeriz.. Son seyahatin ne zamandı , bilmiyorum ama bu dünya çok materyalist oldu.. Ve ve ve artık uydular var , bilim , televizyon.. insanlar mucizelere inanmıyor.. Kanıta ihtiyaçları var.. Anlıyor musun ? Ufak bir kanıtın bile yok mu ?

Angel-A : Siz erkekler hep aynısınız.. Her zaman kanıta ihtiyacınız var.. Her zaman emin olmanız gerek..

ANDRE : Bu beni suçlayıp durduğun şey : kendime güvenimin azlığı.. En azından sana güvenebileceğimi göster.. Böylece kendime de güvenebilirim belki..

Angel-A : Kimseye söyleme.. Senin yüzünden kovulmak istemem..

ANDRE : Yemin ederim kimseye söylemem..

Angel-A : Şişt !

ANDRE : Söz veriyorum..

(Kül tablası sigaraya doğru masadan yukarıya havalanır..)

Angel-A : Tatmin oldun mu ?

ANDRE : Bu numarayı nasıl yaptın ?

Angel-A : Si….r.. Şaka yapıyor olmalısın.. Kanıt istedin ben de verdim.. Hala bana inanmıyorsun..

ANDRE : Bunu nasıl yaptın ?!

Angel-A : Sen gerçekten de taş kafalısın.. Zihnini açmak için bir mucizeden çok bir matkaba ihtiyaç var..

(aylakadam)

Hemşerim Memleket Nere

Kendimi bildim bileli yollarda tükettim koskoca bir ömrü
Bir uçtan bir uca gezdim şu fani dünyayı
Okumuşu, cahili, yoksulu, zengini hiç farkı yok hepsi aynı
Sonunda bende anladım hanyayı Konyayı

Sanki insanlık pazara çıkmış ekmek aslanın ağzında
Bir sıcak çorba içermisin diyen yok
Dört duvarı ören çatısını kapatıp içten kilitlemiş kapıyı
Bir döşekte sana serelim buyur diyen yok

Tek bir soru hemşerim memleket nire?
Bu dünya benim memleket
Hayır anlamadın hemşerim esas memleket nire
Bu dünya benim memleket
Tövbe, tövbe, tövbe

Kardeşlik ve eşitlik üzerine uzun uzun nutuklar çekip
Niye senin derin benden koyu diye soran çok
Kaşının altında gözün var diye silahlanıp ölüme koşarken
Kalan dul ve yetim ne yer ne içer diye soran yok

Barış garibim bulamadı çözümü oturdu etti bunca sözü
Gelin hepberaber anlaşalım diyen yok
Zaten paramparça bölünmüş ve yaşanmaz olmuş dünyamız
Daha fazla kesip bölmeye hiç gerek yok

Tek bir soru hemşerim memleket nire?
Dedim ya yahu bu dünya benim memleket
Hayır anlamadın hemşerim esas memleket nire
Bu dünya benim memleket
Tövbe, tövbe, tövbe

Barış Manço-Kurtalan Ekspres

Akşam Oldu Hüzünlendim

Akşam Oldu Hüzünlendim

Akşam oldu hüzünlendim ben yine
Ilık ılık esen meltemin ürpertisi
Ve bitmemiş bir şarkının sözleri yüreğimde
Göyaşı döken sevgilinin tatlı anısı

Akşam oldu hüzünlendim ben yine
Bir şarkı söylemek geldi içimden
Yarım yamalak yamalı bohça
Bir de sahilin sesi kilometrelerce uzaktan

Akşam oldu hüzünlendim ben yine
Bir şiir dökülür kalemimin ince ucundan
Ne söyleyen var ne dinleyen
Garip çok garip

Müzeyyen Senar

Kötü geçen bir günün ardından gelirsin eve…

Seni karşılamak için dikilmiştir duvarlar.

Koca bir günün yükü vardır üstünde.

Bütün gün sızlanmıştır insanlar, şişmiştir kafan.

Dinlenmek için uzanırsın.

Yarım yamalak sevinçler,

yarım yamalak aşklar,

yarım yamalak ders notları,

yarım yamalak an parçaları gelir aklına.

Ağzını açıp tüm bu olumsuzluklar karşısında

söyleyecek bir sözün yoktur,

söyleyebilecek takatinde...

Tam o sırada

hayatına ilahi bir müdahale olur

bir kutsal ses yankılanmaya başlar duvarlarda.

Akşam oldu hüzünlendim ben yine

Balder Nasti

Durukan

Hayatınızı Mahvetmeden Önce

HAYATINIZI MAHVETMEDEN ÖNCE NEDEN KAFKA OKUMALISINIZ , JAMES HAWES

Kitap Arkası :

‘Kitaplarını okusun okumasın, herkes Kafka’yı tanır. Fotoğraflarındaki o düşünceli yüzde devlet dairelerinin yoğun sıkıntısı, kâbus gibi yaşanan dönüşümler, Holokost’un habercisi esrarengiz bir ifade vardır. Yaşadığı dönemde dehası şimdiki kadar anlaşılamamış bu adam, tarihin eşsiz karakterlerinden biridir.

Bütün varsayımlara, söylenenlere karşılık Franz Kafka kızları, genelevleri ve pornoyu severdi. Önemli bağlantıları olan bir milyonerin oğluydu ve günde yalnızca altı saat çalışarak iyi para kazandığı bir işi vardı. Prag’ın Almanca konuşulan seçkin sınıfına sadakatle bağlıydı, hatta eserleri daha o zaman edebiyat çevrelerinde kabul görüyordu.

Hayatınızı Mahvetmeden Önce Neden Kafka Okumalısınız, onun yalnız, değeri bilinmemiş, cinsellikten korkan biri olduğu hurafelerini çürüten, Franz Kafka’nın gerçek kimliğini bütün çıplaklığıyla gözler önüne seren, başarılı bir çalışma.

James Hawes, tarihin önemli bir yanlışını düzeltirken mütevazı bir öneride de bulunuyor: Hayatınızı çarçur etmeden önce Kafka okuyunuz !’

Kitaptan :

“Kafka’nın ünü tuhaftır. Dante, Shakespeare, Goethe, Keats, Flaubert, Dickens, Çehov, Proust hepsi kendilerinden alıntı yapılan yazarlardır. Geçerli olan onların sözcükleridir, zaten arkalarında yalnızca sözcükleri bıraktıkları için bu durum oldukça mantıklı görünür. Kafka’nın sözcükleri, onun seviyesindeki herhangi bir yazarınkilerden muhtemelen daha az alıntılanmaktadır. O dünyada kurduğu hayallerle ünlüdür…”

Hayatınızı Mahvetmeden Önce Neden Kafka Okumalısınız (Why You Should Read Kafka Before You Waste Your Life) , James Hawes , Çeviri : Suğra Öncü , Sel Yayıncılık , 245 Sayfa , Mart 2010.

Amelie

Başka çocuklarla hiç temas kurmadan annesinin aşırı üstüne düşmesi ve babasının araya buzdan bir mesafe koymasına karşın Ameli’nin tek sığınağı kendi uydurduğu dünyasıydı.

Bu dünyada plaklar tıpkı kremler gibi yapılıyordu ve komşusunun aylardan beri komada olan karısı tüm yaşamında uyuyacağı uykusunu bir kerede uyumaya karar vermişti.(Böylece ömrümün geri kalanını, gece gündüz hiç uyumadan geçirebileceğim)

Karanlıkta etrafa bakıp insanların yüzlerini seyretmeyi çok severim.

Buna karşın küçük ve özel şeylerden zevk alabiliyordu.

Elini çekirdek çuvalına batırmaktan,Tatlının üzerindeki kabuğu küçük bir kaşıkla deşmekten ve su kanalında taş sektirmekten hoşlanırdı.

Sensiz şuan ki duygularım ancak geçmişin kuru bir kabuğu olabilir.

Oysa siz asla bir sebze bile olamazsınız çünkü bir enginarın bile kalbi vardır.

Hayat asla sahnelenemeyecek bir oyunun sonsuz tekrarından ibaret.

Kemiklerin camdan değil. Ama hayat seni de kırabilir.

Amélie, şeker tadında, gerçeküstü; içerdiği fikirler açısından sürekli kendini yeşerten, yenileyen anlatımıyla mevsimin en iyi filmlerinden biri. Bu nedenle kaçırmamanızı, yaşantısını içten gelen bir içgüdüyle yönlendiren bu zarif ve tatlı kızın öyküsünü izlemeye koşmanızı öneririm…

Friedrich Nietzsche

‘hiç kimse cesaret edemez

bana sormayı

vatanımın nerede olduğunu

ben asla bağlı değilim ;

bir yere , uçar gider saatler

bir balık misali hürüm ben..’

Friedrich Nietzsche (15 yaşında henüz bir çocukken yazdığı şiirden..)

‘bir zamanlar söyleyecek çok sözü olanın

içine atıp sustuğu çok şey vardır..

bir zamanlar şimşeği ateşleyecek olanın

uzun zaman bulut olması gerekir..’

Friedrich Nietzsche

‘dibe vurmuş sözünün daha az uyduğu hiç kimse yoktur.. benim hayat vazifem ve bunun aralıksız ilerlemesini daha çok tahmin edenler diyor ki ben insanların en mutlusu değilsem de en azından en cesuru imişim.. sağlığımın kaldıramayacağı kadar yüklendim ve buna katlanmayı da beceriyorum.. ayrıca , dış görünüşüm fevkalade , kaslarım sürekli yürümek sonucu bir askerin kasları gibi , midem ve alt tarafım yerinde.. sinir sistemim , başarması gereken o muazzam faaliyete bakılırsa , pırıl pırıl ve beni şaşırtan bir konu yani çok hassas ve çok kuvvetli : o uzun ağır hastalık , amaca uygun olmayan meslek ve yanlış tedavi sinirlerime pek zarar vermedi , hatta geçen yıl daha da güçlendi ve onlar sayesinde , şimdiye kadar hiçbir insan aklı ve kalbinden doğmamış en cesur ve en yüce ve en fikir zengini kitaplardan birini ortaya koydum.. recoaro’da hayatıma kıymış olsaydım bile , o zaman ben , boyun eğmez ve en düşünen insanlardan biri ölmüş olacaktı , ama çaresizliğe düşmüş biri değil..’

Friedrich Nietzsche , Haziran 1881 , (annesine yazdığı mektuptan..)

DELİLER ve DAHİLER , GERHARD VENZMER , Çeviri :Gürsel Aytaç , OMNİA Yayıncılık , 2010..)

İzler

gereğinden az..

‘insan kendisiyle yalnızdır.. başkalarıyla birlikteyken çoğu kişi kendiyle de değildir.. her ikisinden de sıyrılıp , çıkmak gerekir..’

ERNST BLOCH..

sürüncemede kalış..

‘beklemek de insanı bir o kadar canını bezdirir.. ama sarhoş da edebilir : bir kadın veya adamı , içinden ha çıktı ha çıkacak diye beklediği kapıya uzun süre gözlerini diken biri coşup , mest olabilir ; uzadıkça uzayan tekdüze bir terennümle çakırkeyif olur gibi.. uzadıkça sürüklediği yer hep , muhtemelen pek de hayra alamet olmayan , karanlık bir noktadır.. ama beklenen adam veya kadın gelmediğinde yaşanan bariz hayal kırıklığı , bu sarhoşluğu gidermek bir yana , durumda da oluşan tabii neticesine , kendine has bir akşamdan kalma mahmurluğuna dönüşür.. beklemenin ilacı , sırf içmeye değil , yemek pişirmeye de teşvik eden umut beslemedir..’

ERNST BLOCH..

tam da şimdi..

‘ne zaman bizzat kendimizin daha yakınına çıkarız.. insan yataktayken mi kendine gelir , yoksa seyahatteyken mi , ya da bazı şeylerin ona yine daha iyi göründüğü kendi evinde mi.. herkes , bilinçli yaşamında beraberinde gelmeyen ve açıklığa kavuşmayan bir şeyleri unutmuş olma duygusunu tanır.. bu nedenle , insanın tam şimdi söylemek isteyip de aklından uçup giden şey çoğunlukla da önemli görünür.. ve insan , içinde uzun süredir oturduğu bir odayı terk edecek olduğunda , gitmeden önce tuhaf tuhaf sağa sola bakınır.. burada da henüz keşfedilmemiş olan bir şey kalmıştır geride.. insan onu da yanına alır ve ne olu olmadığına başka bir yerde bakar..’

ERNST BLOCH..

hayrette kalış..

‘sadece düşünün bir.. bazen mavi sineği görüyorum.. doğru , tüm bunlar kulağa kifayetsiz geliyor , bunu anlayabiliyor musunuz , bilmiyorum..’ – ‘evet , evet , bunu anlayabiliyorum..’ – tabii , tabii.. ve ara sıra çimene bakıyorum ve çimen belki bana bakıyordur yine ; ne biliyoruz ki.. tek bir çimen yaprağına bakıyorum , belki biraz titriyor ve bana bunda bir şey var gibi geliyor , ve kendi kendime şöyle düşünüyorum : işte şimdi burada bu ot durup titriyor ! ve müşahede ettiğim şey bir ladinse , o vakit onun beni biraz da düşündürten bir dalı vardır belki de.. fakat zaman zaman yükseklerde insanlarla da karşılaşıyorum , bu da oluyor..’ – ‘tabii , tabii’ , deyip doğrulmuştu.. ilk yağmur damlaları düşmeye başlamıştı.. ‘yağmur yağıyor’ , dediydim.. o da, ‘evet , siz yağmur yağdığını düşünün sadece’ , demiş ve çoktan gitmişti..’

PAN , KUNT HAMSUN..

‘evet , siz yağmur yağdığını düşünün sadece.. bunu hisseden ve aniden hayret eden , çok geride , çok ilerideydi.. aslında dikkatini çeken şey azdı ama yine de birdenbire tüm soruların kökenine yaklaşmıştı.. gençlikte genellikle böyle açık ve saftır ahengimiz.. pencereden dışarı bakar , yürür , durur , uykuya dalar , uyanırız , her zaman aynı hikayedir ve sadece şu boğuk duyguda ışır : her şey ne kadar da tekinsiz , ‘var olmak’ ne kadar da karşı konulamayacak denli tuhaf.. bu formül bile fazladır , sanki tekin olmayan sadece ‘var olmadan’ ileri gelirmiş gibi görünür.. fakat insan hiçbir şeyin olmadığını düşünürse , bu da daha az esrarengiz değildir.. bunu anlatmak için tam yerinde kelimeler yoktur , ya da insan ilk hayrette kalışı eğip büker..’

ERNST BLOCH..

İzler , ERNST BLOCH , Çeviri : SUZAN GERİDÖNMEZ , İLETİŞİM Yayınevi , 2010..