Yıllardır üç maymunun anlamını yanlış biliyormuşum. Meğer
"görmedim, duymadım, konuşmadım" şeklinde bir kaygısızlık,
umursamazlık, boş vermişliğin sembolik temsili değilmiş. Hatta benim için
hakikati söylemekten korkmayı, hakikati görmemeyi, duymamayı ifade ediyordu.
Maymun olması da bu bağlamda çok mantıklıydı. Maymun işte şebek, yaramaz,
ortalığı dağıtan ama korkak fakat sevimli bir canlı. Çocukluğumda çarliydi adı,
kurnazlığına gülerdik, bu kadar. Bu fotoğrafı görünce bir şimşek çarptı
zihnimde. Budist çocuklar üç maymunla aynı işaretleri yapınca birden
pısırıklık, hakikati görmezden gelme gibi anlamların yerini aynı semboller bu
sefer bilgelik, erdem aldı. Tabi maymunun aynı zamanda Budizm’de kutsal
olduğunu anımsadım. Kendi kültürlerinde maymun korkak sevimli yaramaz bir canlı
değil aksine bilgeliğin sembolü. Haliyle de üç maymunla anlatılmak istenilen
"kötü bakmamak, kötü söz söylememek, kötüye kulak vermemek" anlamına
geliyormuş.
